Albanië

Als we Griekenland vanaf het eiland Korfu willen verlaten richting Albanië, hebben we een ferry nodig. We verwachten een  -  zoals gebruikelijk  -  grote boot. Maar dat zit er dit keer niet in. Er komt een boot aangevaren die wellicht geschikt is als schip van Sint Nicolaas. Maar hij lijkt ons veel te klein voor een ferry. Daarin vergissen we ons echter.

De boot die ons gaat overzetten, is zo weinig omvangrijk dat we in eerste instantie denken dat er helemaal geen ruimte is voor een auto. Maar er komen er drie uit, dus moeten er ook weer drie in kunnen. En we staan met drie auto's te wachten, dus dat komt goed.

Na anderhalf uur varen komt Albanië in zicht. We komen aan in de plaats Saranda.

Eerlijk gezegd hebben we geen idee wat we ons bij Albanië moeten voorstellen. Het land heeft de reputatie van een geïsoleerde positie door de eeuwen heen. Maar het staat nu wel op het punt om toe te treden tot de Europese gemeenschap. Dus moeten er grote vorderingen gemaakt zijn.

Albanië dateert als zelfstandig land uit 1913. Daarvoor was het 500 jaar lang een onderdeel van het Ottomaanse rijk. Het ontstond door de afspraken die er door de toenmalige politieke grootmachten gemaakt zijn. 

Het land begon als monarchie. Gedurende zo'n vier jaren was er sprake van Koning Wilhelm de Eerste. Tja als je de beginnende bent, ben je vanzelf nummer 1. Het zou toch gek zijn als de eerste koning Wilhelm de Derde zou heten. Daar is dus ook niet voor gekozen. Verstandig volk wel, die Albanezen. 

Wilhelm aanvaardde de troon in maart 1914. Hij bleek echter niet in staat om het land goed te regeren. En het werd al gauw een anarchistisch zooitje. Na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog lieten de grootmachten hem vallen, en verliet Wilhelm alweer in september 1914 het land. Zes maanden koning geweest .....

Vanaf die tijd tot 1925 was er sprake van een Raad van Vier  -  vier vonden ze genoeg. En elf was teveel  -  die leiding gaf aan het land. Daarna werd er een president benoemd, ene Ahmet Zogu.

Die hield zijn presidentschap drie jaar vol. Daarna riep hij zichzelf uit tot Koning Zog de Eerste. En dat ging goed tot aan de Tweede Wereldoorlog. Italië viel in 1939 Albanië binnen, waardoor de Italiaanse koning ook tegelijk de honneurs in dat land op zich nam. En Zog vluchtte naar het buitenland.

Toen de Italianen op het eind van de oorlog waren verslagen, kwam er weer ruimte voor de vroegere koning, maar die durfde op dat moment vanwege de fanatieke communisten zijn land niet meer in. Waarschijnlijk wilde hij dat zijn hoofd nog wat langer aan zijn romp vast bleef zitten. 

De communisten benoemden vervolgens de heer Enver Hoxha tot hun Eerste Secretaris. Zeg maar president. Die heeft het ongeveer 40 jaar uitgehouden. Met een schrikbewind. Het was overigens een vreemd en paranoied heerschap. Maar daar kom ik nog op terug.

In 1991 werd  -  tegelijk met de val van de Berlijnse muur  - ook in Albanië via een volksopstand de communistische heerschappij beeindigd. Sindsdien is er weer een president en ontwikkelt het land zich gestaag richting een volwaardige Europese staat.

Tot zover de geschiedenis in een notendop. Maar door al dit nogal roerige gebeuren is mij volstrekt onduidelijk wat we er gaan aantreffen.

Vanaf aankomstplaats Saranda nemen we de afslag naar de kust. Want er is sprake van een prachtige kustweg of een rechtstreekse autoweg richting de hoofdstad Tirana. Tja, geen keus. Dat wordt de prachtige kustweg. En die is inderdaad prachtig.

Grote hoogteverschillen, haarspeldbochten en rotsige panorama's. Feilloze bestrating. Minder geschikt voor foto's. Meer voor het ter plekke genieten.

Opvallend vind ik het weinige verkeer. Je komt amper andere auto's tegen. Mij is altijd geleerd dat de hoeveelheid verkeer een maat is voor de economische ontwikkeling. En dus moet ik concluderen dat die er in de kuststrook amper is.

Onze eerste overnachting in Albanië vindt plaats in de stad Vlore. We vinden hartje centrum een prima vier-sterren-hotel dat modern is gestyled. Met bewaakte parkeergelegenheid. Ontbijtbuffet inbegrepen in de prijs. En om een idee te geven van het welstandsniveau: De prijs voor een ruime tweepersoons kamer bedraagt 50 euro.

Als we vragen of er ook een historisch centrum is, krijgen we te horen dat een te rijke moslim-meneer hier een tempel heeft laten bouwen. En die kun je bezichtigen. Eh ... ja. Dat is niet helemaal wat we bedoelen. En we gaan dus zelf maar op onderzoek uit.

Een historisch centrum blijkt hier niet te zijn. Wel één kaarsrechte moderne winkelstraat. Ja, wat is modern? De straat bestaat kennelijk al een tijdje .....

Aan het begin van de straat is een rotonde. En daar begint een spiksplinternieuwe boulevardstraat langs de strandbaai. Met een mooie wandelkade die  -  zo meldt een trots bord  -  is aangelegd met geld van de Europese Gemeenschap. Met daarbij natuurlijk de Albanese vlag samen met het wapperdoek van de EU. Blauw met een aantal gouden sterren. Zo wordt de bevolking waarschijnlijk Europa-gezind gemaakt .....

Aan de boulevard alleen maar hotel na hotel na hotel. Beetje mondain. Veel uitgaanspubliek en terrassen. Dus wel gezellig. Alles bij elkaar genomen is het een jonge stad die modernistisch aan het uitgroeien is. Ik weet nog niet zo goed hoe ik dit Albanese Zandvoort moet inschatten en schort mijn oordeel voorlopig maar even op.

Na Vlore gaat de tocht door naar Tirana. Alweer een behoorlijk goede weg. Naarmate we dichter bij de hoofdstad komen, wordt het verkeer drukker en drukker. Kennelijk concentreert de economische bedrijvigheid zich vooral rond deze stad.

In de nabijheid van het centrum wordt het verkeer chaotisch. Dat merk je vooral op de rotondes. Want daar is het wild-west. Heb je volgens de regels op de rotonde voorrang? Ik weet het niet. Je krijgt het in ieder geval niet.

Of heb je voorrang als je van rechts komt? Ook dat heb ik niet kunnen ontdekken. Maar ook dat gaat je in ieder geval niet lukken. Voorrang krijg je hier niet. Voorrang neem je. Dat eigen je jezelf toe. Dit soort verkeer is niet voor mietjes. Als je vooruit wilt komen, gooi je je auto in elk gaatje dat je ziet. En als je je neus net voor de ander hebt, dan kan die uiteindelijk niet verder en heb jij voorrang.

Eerlijk gezegd heb ik in dit soort verkeer drie voordelen. In de eerste plaats mag ik dit wel. Dit gaat over pure macht. Lekker mijn testosteron uitlaten! Wie is hier de baas? Nou, dat is dan wel duidelijk. Ik!

In de tweede plaats ken ik de maten van de auto tot op de centimeter. Dat maakt dat ik soms nog net verder kan gaan waar anderen al stoppen. Soort Duracell.

En last but not least, onze auto zit al onder de deuken. Een deukje erbij, daar ben ik niet bang voor. Dus kan ik het er ook vaak tot op de draad op aan laten komen. Maar ja, als je een nog onbeschadigd voertuig hebt, moet je toch iets eerder uitkijken. Kortom, ik voel me hier de King of the Road.

Wat te zeggen van Tirana als stad? Nou, het valt

me niet tegen.

Natuurlijk is er een wirwar van kleine straatjes waar je  -  zeker met de auto  - amper door komt. Maar het kent ook een veelheid aan echt gezellige plekjes waar het goed toeven is. 

Ook is er een poging gedaan om de oude blokkendoos-huizen uit de communistische tijd wat op te leuken door er wat kleur tegenaan te gooien. Matig succesvol.

En de Albaniërs beginnen nu ook de wijsheid van oude spreuken te ontdekken. Nou ja, beginnetje.

Het echte centrum van de stad is een immens groot plein. Het Skanderbeg-plein. Vernoemd naar de Albanese nationale held die de opmars van het Ottomaanse rijk in midden-Europa heeft gestopt.

Op het plein is er ook een standbeeld van hem, op de plaats waar vroeger Stalin stond. Maar ja, die is neergehaald.

Je kunt je goed voorstellen dat dit plein ideaal is voor demonstraties. Die zijn er dan ook. Maar daar houden wij ons verre van. 

Er liggen ook allemaal kerken, moskeeën en overheidsgebouwen aan.

En we ontdekken er ook een koepeltje.

Dat blijkt de ingang te zijn van een onderaardse bunker met een groot doolhof aan gangen en kamers. Daar kun je tegen betaling in. Daar moeten wij natuurlijk het onze van hebben. 

De bunker is ooit gebouwd op last van Eerste Secretaris Hoxha. En niet alleen deze bunker. Zijn project omvatte 175.000 (!) van dit soort bunkers die door het hele land aangelegd moesten worden. Ze zijn zo geconstrueerd dat ze bescherming bieden (???) tegen de gevolgen van een atomaire, biologische of chemische aanval. 

En uiteraard was de bedoeling dat Hoxha zelf, maar ook zijn familie, vrienden en de top van de communistische partij  -  waar ze zich in het land ook zouden bevinden  -  zich snel in veilgheid zouden kunnen brengen bij een vijandelijke aanval.

De bunker waar wij in gaan, had zijn oorspronkelijke ingang niet hier maar in het nabijgelegen Ministerie van Binnenlandse zaken. De hele top van dit ministerie kon hier doorfunctioneren. Er zijn verblijfskamers, vergaderruimtes, slaapkamers, toiletten etc.

Op dit moment is de bunker ingericht als museum waarin de wandaden van het communistische regime aan de kaak worden gesteld. 

En die zijn niet gering. Ik zal jullie de lichamelijke en geestelijke marteltoestanden besparen waarvan we hier kennis hebben kunnen nemen. Maar wij vinden het niet te bevatten wat mensen elkaar aan kunnen doen.

In essentie begint dat soort toestanden altijd met het feit dat een groep mensen er een ideologie (of geloof!) op na houdt, waarmee zij "de enige waarheid" in pacht hebben. Dat betekent dat mensen met een andere mening gezien gaan worden als tegenstanders, vijanden, dwarsliggers, heidenen, de vooruitgang in de weg staanden, ongelijk-hebbers en meer van dat soort etiketten. 

Wat de gevolgen daarvan soms kunnen zijn, heeft de geschiedenis ons wel geleerd. Hitler t.a.v. de Joden, Moslims t.a.v. christenen, de Inquisitie, en ga zo maar door. Maar ook in de moderne tijd: Kijk maar naar wat er zich afspeelt in Iran, Somalië, Saoudi Arabië, Jemen, enzovoorts.

Eigenlijk ben ik van mening dat je alles en iedereen qua mening dient te respecteren. Behalve diegenen die dat zelf niet doen en wel hun mening aan anderen willen opdringen of afdwingen. Die moeten vanaf het begin de ruimte worden ontzegd om dat te doen.

Is het gek dat ik plotseling aan Sylvana Simons moet denken? Of is dat puur toeval? Nou ja, ze probeert wel haar minderheidsmening er bij anderen in te drammen. En dat lukt haar deels ook nog. Denk maar aan Zwarte Piet. En de slavernij-discussie. Gelukkig heeft ze nog geen macht. En dat is misschien maar goed ook.

Na Tirana gaan we op weg naar Montenegro. Als we moeten tanken, doen we dat bij een van de grote benzineketens in dit land

die luistert naar de naam Kastrati. Officieel mogen daar alleen mannen tanken die gecastreerd zijn. Er woedt nog een nationale discussie of het ook geldt voor mannen met een vasectomie. Daar zijn ze echter nog niet uit.

Maar ja, omdat niemand zich hier aan de regels houdt, tankt iedereen daar. Zowel mannen als vrouwen. En daar doet niemand moeilijk over. Haha, fake news, mensen. Laat mij ook eens. En niet alleen Donald Trump.

Tja, Albanië ..... Het land is goed op weg om een gerespecteerd land van de Europese Gemeenschap te worden. Als ze aan alle eisen voldoen die Europa normaliter stelt, is het wat mij betreft welkom.